Twee zwaarden
Dat klinkt nogal dreigend – en dat juist boven het hoofd van dit kleine Kind. Gelukkig is het ook niet het enige wat Simeon zegt. Eerst prijst hij God uit de grond van zijn hart. Met dit Kind in zijn armen weet hij zich gedragen door Gods barmhartigheid. Want hoe vroom en rechtvaardig hij ook is, zijn hoop rust niet in zichzelf, maar in dit Kind. In Hem schenkt God zijn heil aan Israël én aan de volken. Ook Simeon heeft dat heil nodig.
Maar dan gebeurt het. Hij kijkt naar de ouders – vooral naar Maria – en er valt een andere toon in zijn stem. Ernstiger. ‘Over deze Redder zullen velen vallen; zij zullen zich aan Hem stoten,’ zegt Simeon. In de verte ziet hij het kruis al oprijzen. Maar ook u, moeder Maria, zult het moeilijk krijgen. Het zal zijn alsof u door een zwaard doorstoken wordt.
Heeft Simeon het hier over een soort dreigend zwaard van Damocles? U weet wel, dat spreekwoordelijke zwaard dat voortdurend boven ieders hoofd hangt als een sluimerende mogelijkheid, een permanente dreiging. Want wie kent die dreiging niet die overal om ons heen lijkt te hangen? Daarom hoor je mensen geregeld zeggen: geniet zolang het kan! ‘Leef je leven als het allerlaatste uur’ (Youp van ’t Hek). Gedoemd om te genieten, lijkt het. Niet te veel denken aan het zwaard boven je hoofd.
Maar het zwaard waar Simeon over spreekt, is geen dreigend ‘misschien’. Het is geen zwaard van Damocles dat kan vallen, maar dat niet hoeft te vallen. Simeon kondigt een werkelijkheid aan: het zál door Maria’s ziel gaan. Niet een misschien, maar een zekerheid. Dat weet hij nu al, met het Kind in zijn armen. Geen vage dreiging dus, maar een aankondiging van wat zonder twijfel gaat gebeuren.
Simeons woorden dwingen ons te zien dat Kerst niet los staat van Goede Vrijdag. In deze woorden ligt het lijden al besloten. Jezus zal lijden – en Maria lijdt mee. Onderaan het kruis stond de schreiende moeder door wier ziel een zwaard ging. Het is waar: in je kinderen ben je het kwetsbaarst. Zwaarder dan zelf te lijden is het om je kind te zien lijden. En dat is precies wat Maria moet, staande bij het kruis. Zij wist van Hogerhand dat zij niet een gewone moeder is, maar de moeder van de Messias. ‘Een zwaard door uw ziel’, zegt Simeon. Ziel betekent kwetsbaarheid. Door een steen kan geen zwaard gaan, door een ziel wel. Beter gezegd: een steen kan geen zwaard voelen, een ziel wel. Alléén wie zijn ziel niet verhardt, kent de pijn van liefde.
De woorden van Simeon zijn niet bedoeld om te doen wanhopen. Hij wil de vreugde van Kerst niet bederven – niet voor Maria, ook niet voor ons. Nee, deze woorden zijn niet zoals de hand op de muur bij Belsazar. Midden in de feesttijd krijgen we dit te verstaan, en het wonderlijke is: de blijdschap wordt er niet minder om! Profetes Anna sluit er naadloos op aan met haar lofzang (vers 38). Je vraagt je af: hoe kan dat? Hoe kun je weten dat lijden wacht en toch onverminderd blij zijn? Dat is geen levenskunst, geen techniek. Dat is genade. Het is het vooruit weten dat geloof, hoop en liefde het laatste woord hebben.
Een andere weg is er niet voor wie Jezus willen volgen. Dat klinkt niet alleen door in de woorden van Simeon, maar jaren later ook uit de mond van het Kind dat hij hier in de armen houdt: ‘Een dienaar is niet meer dan zijn heer, en een gezant niet meer dan hij die hem gezonden heeft. Als zij Mij vervolgd hebben, zullen zij ook u vervolgen.’ En de apostel Paulus schrijft: ‘Indien wij met Hem lijden…’ (Rom. 8:17). Die woorden golden niet in het minst voor Maria. Het ‘zwaard door de ziel’ is er dus op een bepaalde manier voor iedere christen. Lijden is geen dreigende kans (Damocles), maar noodzakelijke beproeving. Zonder die beproeving zou onze liefde iets theoretisch houden, iets hypothetisch. Geloof, hoop en liefde worden beproefd. Ze móéten beproefd worden. Paulus zegt zelfs: ‘Wij roemen ook in de verdrukkingen, omdat wij weten dat de verdrukking volharding teweegbrengt, en de volharding ondervinding en de ondervinding hoop. En de hoop beschaamt niet, omdat de liefde van God in onze harten uitgestort is door de Heilige Geest, Die ons gegeven is’ (Rom. 5:3-5).
Niet voor niets laat Paulus op de woorden ‘Indien wij met Hem lijden’ direct nog andere woorden volgen: ‘…opdat wij ook met Hem verheerlijkt worden’ (Rom. 8:17). Want welk zwaard er ook door ons heen gaat omwille van Christus, alleen Jezus’ weg leidt naar nieuw leven. Het gaat van kribbe naar kruis, en van kruis naar opstanding. Van Kerst, via Goede Vrijdag, naar Pasen. Door lijden – tot heerlijkheid. Ook voor Maria. Ook voor u?
Ds. G. van den Berg
Eerder verschenen meditaties
Gods beloften
De Reformatie
Heimwee
Het profetische woord
Pinksterfeest
Paasbeweging
Goud dat steeds meer gaat
Doe mij recht Heere
De jongensjaren van Jezus
Spreek, want Uw dienaar luistert
Advent: Kop d'r veur
Houd vast aan de leuning
Blijf vertrouwen
Dat je groeien mag
Uitzien naar de zomer
Goed saamgevoegd
Hoe kom je tot Jezus
Pasen en Pinksteren
Jezu, meines Todes Tod
Het doelgerichte leven
Johannes de Doper
Engelbewaarder
Verlangen naar opwekking
Waarom spreekt U tot hen door gelijkenissen?
Leren van een Zwitserse chocolatier
Een handvol rust
Gelijkenissen over het Godsrijk
De-doe-het-zelf-route
Te mooi om niet waar te kunnen zijn
Dit is Jezus de koning van de joden
Een 'moeten' om voor ons te boeten
Vast & (ver)zeker(d)
De geboren Zaligmaker
De knai'n boeg'n
Op zoek naar perspectief
Enthousiasme gezocht
Op adem komen
Leve de Koning
Markus 16 : 9 - 16
Droevig en anstig
Soli Deo Gloria
Wandel door de Geest (2)
Wandel door de Geest
In de nacht
De leer van Bileam
Wie kan dan zalig worden
Hij is (...)
Als schepen die samen opvaren
We kunnen zoveel voor elkaar betekenen
Lijden wij
Uw aangezicht
God, de Heer is Zon en Schild
Iets voor elkaar betekenen
Bewaren
Kerstfeest in Coronatijd
Covid-19
Psalm 27
Verootmoediging en bekering
Als een duif
Het grote Babylon gevallen(?)
Moeite en verdriet
Het evangelie in een notendop
Hoop in de schaduw van de Onstwedder toren
Een belofte voor onderweg
En waaraan heb ik dit te danken ...
Een vruchtdragend leven
Mijn hulp is van de Heere
Gebed om leiding
De Heer waakt over zijn Woord
De Kamerheer belijdt zijn geloof
Spotten met de opstanding
De Paasvreugde van Paulus
Veel vrucht
Een goed begin
God zal zeker naar jullie omzien
Tel uw zegeningen
Ik ben tevreden
Biddend uitzien naar regen
De schat in de akker
Het weggaan van Paulus
Hemelvaart
Gods aangezicht
Satan in actie
Is deze niet de Christus?
Ken Hem in al uw wegen
Een dokter met een goed bericht
Kwaad over Gods blijdschap
De schat in de akker
Als een arend
Trouwe Kerkgang
Gods Vaderlijke hand
Mij is gegeven alle macht
Het Lam van God zien
Zacheüs
Gerechtigheid uit het geloof
Leven in het licht
De wijze les van de mier
Dromen van zeven koeien
De duif met een olijfblad
De ram in de plaats van Izak
Verlangen naar varkensvoer
De sprekende ezelin
Zie, de Leeuw Die uit de stam van Juda
Jona in de vis
De haan kraaide
De hondjes
De mus en de zwaluw
Mijn God zal voorzien
Die mij kracht geeft
Winst en verlies
Onbezorgd leven
Werkelijk vrij
Wijs tot zaligheid
Als broeders samenwonen