De jongensjaren van Jezus
“En Hij ging met hen mee en kwam in Nazareth en was hun onderdanig. En Jezus nam toe in wijsheid en in grootte en in genade bij God en de mensen.”
Lukas 2 : 51a, 52
In aansluiting van de verkondiging van de achterliggende weken, deel ik hier met u/jullie een meditatie die geschreven is door wijlen prof. dr. C. Graafland.
Jongensjaren
Over de jongensjaren van Jezus staat in de Bijbel niet zoveel geschreven. Dat zal wel zijn omdat de Schrift alleen het belangrijkste van Jezus' leven op aarde heeft willen vastleggen. Toch betekent dat niet dat de jongensjaren van Jezus niet van betekenis zijn geweest. Tenslotte heeft Jezus Zijn hele leven geleefd als de gezondene van de Vader tot verzoening en verlossing van zondaren. Dat geldt van Zijn geboorte en Zijn sterven; dat geldt ook van Zijn leven. Ook van Zijn leven als jongen. Laten we daarom luisteren naar wat er wél in de Bijbel wordt gezegd over hoe Jezus als jongen heeft geleefd.
Onze tekst verwijst naar Jezus toen hij 12 jaar was. De 12-jarige joodse jongens werden, zoals dat heet, 'onder het juk van de wet gebracht'. Dat betekende, dat zij bewust belijdenis deden van hun geloof en gehoorzaamheid aan Gods wet. Dat gebeurt nog steeds bij de klaagmuur in Jeruzalem. Wie er wel eens getuige van geweest is weet hoe serieus dit door deze jongens wordt beleefd. Dat heeft Jezus niet minder serieus beleefd. Hij ging er zelfs zo in op dat hij niet uit de tempel weg te slaan was. In de tempel en de dingen van Zijn Vader was Hij in Zijn element. Maar hoewel Jezus daar wel altijd had willen blijven, toen Zijn moeder Maria en Jozef Hem daar vonden en weer meenamen, ging Hij met hun mee terug naar Nazareth.
Gehoorzaam
Hier zien we Jezus als jongen reeds de weg van de gehoorzaamheid gaan. Want altijd in het huis van Zijn Vader zijn, zou Hem wel het liefste zijn geweest. Maar dat was de weg niet die Hij moest gaan. Die heerlijkheid wachtte Hem ná Zijn dood en opstanding. Nu eerst moest Jezus de lange weg van vernedering en de gehoorzaamheid gaan. Van de zelfopoffering dus, die tenslotte zou uitlopen op Zijn kruisdood. Zo staat de jonge Jezus hier voor ons als de gehoorzame Knecht des Heeren. Toen al in onze plaats. Want Hij ging de weg van de Vader omdat wij onze eigen weg gingen, ook toen wij jong waren. Jezus ging niet alleen mee terug naar Nazareth, maar was ook Zijn ouders onderdanig.
Onderdanig
Het woord 'onderdanig' wijst op een bewuste daad. Die onderdanigheid ging niet automatisch-natuurlijkerwijs, maar was bewust. Ook dat wijst op het 'ambtelijk' karakter van Zijn jeugd. Ook hier neemt Jezus onze plaats in. Want hoe was dat toen wij jong waren? Hoeveel waarschuwingen van onze ouders hebben wij in de wind geslagen? Hoeveel verdriet hebben wij hen aangedaan? David bidt: 'Sla de zonden nimmer ga, die mijn jonkheid heeft bedreven.' Onze jeugdzonden: wat kunnen ze ons later dwarszitten. Maar ook: wat wordt Jezus ons veel waard als we mogen geloven dat Hij ook die zonden verzoend heeft. Verzoend door Zélf hierin het goede te doen: Hij was Zijn aardse ouders wél onderdanig. Hierin is Jezus niet alleen onze plaatsvervanger, maar ook ons voorbeeld. Voor ons en voor onze kinderen.
Puberteit
Toen Jezus bij Zijn ouders was in Nazareth, nam Hij toe in wijsheid en in grootte. Dat toenemen in wijsheid laat iets van Jezus' geestelijke groei zien. Zijn toenemen in grootte wijst vooral op Zijn lichamelijke groei. Ik richt mij hierop dat laatste: de lichamelijke kant dus van Zijn groeiperiode. Het eerste dat ons hier duidelijk wordt gemaakt is dat Jezus dus gewoon mens is geweest. Hij was wel volmaakt, maar geen wonderkind. Nee, een gewoon Kind. Een gewone jongen, zoals wij waren en onze kinderen nu zijn. Jezus groeide ook, geestelijk en lichamelijk. En dat juist toen Hij 12 jaar was, want dan zet het groeiproces door. Dan breekt de puberteit aan, dan beginnen meisjes vrouwen en jongens mannen te worden, ook lichamelijk. Aan dat groeiproces heeft ook Jezus deelgenomen. Wonderlijk. Hij die zelf het Leven en het Licht van de mensen en van de wereld is, ondergaat hier het leven, neemt er aan deel en maakt dus ook alle fasen ervan door. Ook de fase van puberteit. Dat is een belangrijke, tegelijk ook een riskante fase. Het is geweldig als het dan goed gaat en de groei naar de volwassenheid doorzet. Het heeft ook enorme gevolgen als het niet goed gaat en de groei naar de volwassenheid stagneert. Het is ook een spannende, gevaarvolle periode. Voor de ouders, maar ook voor de jongeren zelf. Hoe alle ontwikkelingen in goede banen te leiden en in alle ontwakende verlangens zuiver en rein te blijven?
Seksualiteit
Om maar iets te noemen: de groei naar de seksuele volwassenheid. Jongens en meisjes gaan hun eigen geslachtelijkheid ontdekken en ook die van het andere geslacht. En de drang voelen zij steeds sterker bij zich opkomen. Wat kan dat spanningen geven. Ja… en om dan te geloven dat Jezus ook een echte jongen is geweest. Helemaal, ook wat betreft dit aspect van de puberteit. En dat het ook dan geldt dat Jezus deze periode heeft doorgemaakt in onze plaats! Jongelui: als je het daar dus wel eens moeilijk mee hebt kun je ook daarvoor bij Hem terecht. Ik bedoel dat niet flauw of goedkoop, zo van: Jezus helpt je van alle vragen en spanningen af. Néé, dat niet. We weten uit de praktijk wel anders. Natuurlijk moet je zelf zoeken naar hulp en oplossingen. En natuurlijk moet je zelf ook leren vechten, ook tegen jezelf als dat nodig is. Maar je mag dat wel doen in het besef dat je daarin wordt bijgestaan door Jezus, Die net als jij, jong is geweest. Het kan niet anders of voor Jezus zijn de puberteitsjaren ook niet vanzelf gegaan. Hij heeft ook de spanningen en de verleidingen aan den lijve gevoeld. En Hij is erin staande gebleven. Ook dát heeft Hij voor jou gedaan. Opdat jij op Hem zou kunnen bouwen.
Er staat in deze tekst nog meer over de jongensjaren van Jezus. Feitelijk hele geweldige dingen, die ons enorm kunnen helpen en bemoedigen.
Prof. dr. C. Graafland